Stadhuis Almelo

In het oude stadhuis komen 92 appartementen, met ruimtes voor horeca- en gezondheidsvoorzieningen. Rondom het gebouw wordt groen aangelegd. Aan de rand van het centrum ontstaat een nieuwe woon- en leefomgeving.

Poëtisch functionalisme

Het voormalige Stadhuis Almelo is in meerdere opzichten een bijzonder gebouw. Het is het laatste ontwerp in het indrukwekkende oeuvre van architect J.J.P. Oud. Het is ontworpen in 1965 en na het overlijden van de architect uitgewerkt en gebouwd door zijn zoon – H.E. Oud – die het ontwerp van het gebouw omschreef als ‘poëtisch functionalisme’.

Ruim 30 jaar is het stadhuis een van de belangrijkste publieke gebouwen voor de stad geweest. Almelo heeft het bezocht, er gewerkt, vergaderd, gewacht, geklaagd, getrouwd, gevierd. Met de transformatie van dit prachtige gebouw doet zich de kans voor om de uitzonderlijke kwaliteit van dit gebouw te handhaven en aan te wenden voor een nieuw, bijzonder woonmilieu dat recht doet aan het oorspronkelijk ontwerp.

Het gebouw was oorspronkelijk voor een andere plek in de stad is ontworpen. Na discussie over de stedenbouwkundige en verkeerskundige structuur van de stadsuitbreiding, werd het ontwerp in nagenoeg onaangepaste vorm op het voormalig industrieterrein van de Gebroeders Palthe gebouwd. Behoudens aanpassingen aan het interieur is het nog in zeer originele, maar bouwkundig slechte staat.

Architectonische kwaliteiten

Formeel gezien heeft het stadhuis geen monumentstatus. Desalniettemin heeft het bestaande gebouw een aantal bijzondere architectonische kwaliteiten, die zeer de moeite waard zijn om te behouden. Op die kwaliteiten is de transformatie dan ook gestoeld.

Het gebouw kan worden gelezen als een verzameling van drie markante gebouwvolumes op een opgetilde, basalten plint. In het nieuwe plan worden de hoge verdiepingshoogte, de smalle beukmaat en de bijzondere driehoekige vorm van de raadzaal benut voor de vorming van een bijzonder woonmilieu. De woningen worden ontsloten middels de bestaande, prachtig gematerialiseerde trappenhuizen, met een per bouwlaag verspringende corridor. Dit levert een grote variatie en flexibiliteit voor de woningtypologieën op.
Het oorspronkelijke ontwerp van het stadhuis bevatte een centrale ontvangsthal op de begane grond met een indrukwekkende trappartij over meerdere lagen, die echter nooit is gerealiseerd. In het nieuwe plan worden de woningen ontsloten middels een centrale ontvangsthal. Deze ligt in het hart van de plattegrond, waar een nieuwe ruimtelijke vide de verspringende corridor over de bouwlagen toont.

De ranke, transparante vliesgevel van het hoofdvolume representeerde in het originele ontwerp een open, democratische verstandhouding tussen ambtenarij en burgerij. Deze kwaliteit wordt aangewend voor een nieuwe, transparante gevel waarin tevens uitkragende balkons en inpandige loggia’s zijn ingepast. De doorlopende glazen balustrades bekrachtigen het beeld van horizontale lijnen voorlangs een spel van grote zwarte kaders.

Het glas van de balustrades wordt voorzien van een witte grafiek (een bewerking van het logo van de gemeente Almelo) die refereert aan zowel de oorspronkelijke gebouwfunctie als aan de geschiedenis van de plek in de textielindustrie. Karakteristieke gevelmaterialen die de tand des tijds niet goed hebben doorstaan – zoals het basaltlava in de plint – worden vervangen door duurzame, gepaste materialen in dezelfde vlakverdelingen als in het origineel ontwerp.

Woongemeenschap

De programmering is gericht op een mix van doelgroepen met een grote variatie aan plattegronden. De appartementen zijn voorzien van grote balkons en/of loggia’s die prachtig uitkijken over de stad. Op het dak van de voormalige raadzaal op de zesde verdieping wordt een terras aangelegd voor collectief gebruik. Er is tevens een collectieve ruimte met een kleine keukenvoorziening waar bewoners een feestje kunnen geven of kunnen werken, en er is een logeerkamer voor gasten. De burgerzaal krijgt een gemengd programma van kantoren, fitnessruimten, een gezondheidscentrum en een evenementenruimte.