De Drie Hoefijzers

Sinds 2005 zijn we betrokken bij de transformatie van een voormalig industrieterrein in de spoorzone van Breda naar een gemengde stadswijk. In 2010 namen de eerste bewoners hun intrek, de laatste bewoners in 2025. De gebiedsontwikkeling is onderdeel van een bredere stedelijke vernieuwing langs de spoorzone, waarbij het tegemoetkomen aan behoeften van de moderne stedeling worden gecombineerd met de cultuurhistorie van de stad. Het project is een voorbeeld van hoe industrieel erfgoed en nieuwbouw naadloos samen gaan.

Van brouwerijterrein naar woon-, werk- en recreatiefuncties

Het gebied De Drie Hoefijzers in Breda heeft een rijke geschiedenis die nauw verbonden is met de industriële ontwikkeling van Breda. In 1887 verhuisde bierbrouwerij De Drie Hoefijzers (anno 1538) naar een nieuwe brouwerij aan de Ceresstraat om haar productiecapaciteit te vergroten. Het bedrijf groeit op deze locatie uit tot een van de belangrijkste brouwerijen van Nederland. Na diverse fusies en naamsveranderingen sluit Interbrew in 2004 de brouwerij.

Het brouwerijterrein had een totale omvang van 8,5 ha en bestond uit twee delen aan weerszijde van de spoorlijn tussen Tilburg en Rotterdam. Een rijke mix van woontypes en woonvormen was nadrukkelijk het uitgangspunt in zowel in het zuidelijke als noordelijke deel van de locatie. Bij De Drie Hoefijzers Zuid (373 woningen) lag de nadruk op het herstellen van het stedelijke weefsel en het integreren van monumentale waarde in een nieuwe context. De Drie Hoefijzers Noord (270 woningen) had geen erfgoed om te koesteren, maar bood de kans om een nieuw gemeenschappelijk woonmilieu te creëren op basis van een integrale stedenbouwkundige en landschappelijke visie.

De Drie Hoefijzers Zuid: een balans tussen oud en nieuw

De monumenten uit het brouwerijverleden langs de Ceresstraat, een belangrijke historische oost-west verbinding, vormt de ruggengraat van het zuidelijke plandeel. De monumenten en bestaande gebouwen zijn zorgvuldig ingepast binnen een logische ordening van straten en pleintjes met min of meer gesloten bouwblokken.

De pleintjes aan de Ceresstraat garanderen vrij zicht op de monumenten en geven via drie woonhoven toegang tot appartementen aan het spoor, ontworpen door Nouwens Roovers architectuur. De twee bouwblokken met grondgebonden woningen aan de ander zijde van de Ceresstraat, onder andere een ontwerp van diederendirrix architectuur & stedenbouw, herstellen de oude straatwanden. Strategisch geplaatste hoogte-accenten en afwisselende bouwblokken zorgen voor een harmonieuze stedenbouw van verscheidenheid. Met het beeldkwaliteitsplan borgen we de samenhangende architectonische uitstraling. De architectuur van het gebied toont respect voor het verleden en biedt tegelijkertijd ruimte voor vernieuwing. De Drie Hoefijzers Zuid is nu in structuur en uitstraling een vanzelfsprekend onderdeel van het historische centrum van Breda.

De Drie Hoefijzers Noord: een nieuwe gemeenschap

De bestaande gebouwen van plandeel Noord omvatte voornamelijk relatief jonge opslagloodsen met geen monumentale waarde. Het terrein was ontoegankelijk vanaf de Stationslaan en een barrière richting het spoor. De uitdaging in deel lag in het ontwerpen van een woonbuurt met een eigen identiteit. Een buurt die de brug slaat met het grotere verbindende spoorlandschap en die een opmaat vormt richting de grootstedelijkheid rondom het nieuwe centraal station.

Het gebied is opgedeeld in twee bouwvelden, gescheiden door een royale groene doorgang. Het westelijke bouwveld omvat het imposante woongebouw De Hendric. Het gebouw, ontworpen door Nouwens Roovers architectuur, sluit aan bij de grootstedelijke aspiraties van de Spoorzone. Het oostelijke bouwveld is een vriendelijker superblok met twee- en driedaagse grondgebondenwoningen. Deze woningen zijn ontworpen door Hans van der Heijden architecten, Grosfeld Bekkers van der Velde architecten, Mulleners + Mulleners architectuur en diederendirrix architectuur & stedenbouw. Het bescheiden appartementengebouw De Baronesse, door Brink architectuur & stedenbouw, op de kop van het bouwblok vormt een schakel tussen de stadwoningen en het grootstedelijke gebaar van De Hendric. Het leidmotief voor de architectonische materialisatie was de toepassing van innovatief hedendaags metselwerk met ambachtelijke uitstraling. Het stedenbouwkundige ontwerp combineert statige herenhuizen, moderne appartementen met een autoluw landschap van groene hoven tot een inclusieve en prettige leefomgeving.

Openbaar gebied: de sleutel tot leefkwaliteit

Er is veel aandacht besteed aan verblijfskwaliteit, met ruimte voor groen en autoluwe zones. Het idee om te bouwen aan een gemeenschap stond centraal in ons ontwerp. Door gebruik te maken van hofjes en gemeenschappelijke ruimtes wordt ontmoeting gestimuleerd en kunnen kinderen veilig buiten spelen.

In samenwerking met landschapsarchitecten Buro Lubbers (Zuid) en Burobol (Noord) is een ontwerp gerealiseerd dat groene verbindingen legt tussen de (omliggende) woonbuurten en het spoorlandschap. Dit draagt niet alleen bij aan de leefkwaliteit, maar maakt ook een duidelijke visuele scheiding tussen de woongebieden en het spoor.

Een brug tussen heden en toekomst

Drie Hoefijzers Zuid en Noord laten zien dat stedenbouw kan dienen als een brug tussen de historie en het hedendaagse leven, tussen wonen en werken en tussen rust en dynamiek. Het project volgt een uitgesproken visie op stedelijke transformatie, met oog voor zowel de bestaande stad als de wensen van toekomstige generaties.