Golvende gevel van metselwerk is wereldwijd uniek

Harrie Vekemans & Steffie van Wijlick

La Façade is één van de eerste gebouwen die je ziet als je uit het station van ’s-Hertogenbosch komt. De twee langgerekte bouwblokken vormen een logische begrenzing van het busstation en het rode metselwerk sluit aan op de klassieke architectuur in de omgeving. Ondanks haar vanzelfsprekende verschijning is La Façade uniek. Harrie Vekemans en Steffie van Wijlick, metselwerkadviseurs, vertellen waarom.

“Architecten komen vaak bij ons met de vraag of een bepaald idee uitgevoerd kan worden in metselwerk. Alles kan, zeggen wij, mits er voldoende tijd en middelen beschikbaar zijn. Diederendirrix ontwierp voor La Façade een gevel van golvende, rode baksteen en stelde ons daarmee voor een uitdaging. Omdat op deze locatie elke vierkante meter vloeroppervlak telt, moest de gevel zo min mogelijk ruimte in beslag nemen. Een massieve, zelfdragende wand was daarom geen optie. Het lijkt een massieve gevel, maar de golvende bakstenen zijn gemetseld in halfsteensverband. Juist dat maakt La Façade uniek. Wereldwijd kennen wij maar één voorbeeld van vergelijkbaar golvend metselwerk.”

Het lijkt een massieve gevel, maar de golvende bakstenen zijn gemetseld in halfsteensverband. Juist dat maakt La Façade uniek.

Tekenen

Samen hebben diederendirrix en Adviesbureau Vekemans het gevelconcept uitgewerkt. Ze hebben onderzocht hoe vaak de stenen per gevel kunnen verspringen, hoe ver en op welke manier. De golvende beweging ontstaat door de schuine bakstenen die speciaal voor La Façade zijn ontwikkeld. “Niet elke fabrikant van strengpersstenen kan schuine bakstenen produceren. Bijzonder zijn ook de hoekstenen. Zij hebben allemaal een andere vorm en zijn op maat gemaakt om de juiste overgangen van de golvende vlakken op de hoeken te creëren.”

20151120_dd_interviews_016-x

Rekenen

“Volgens de aannemer was het in eerste instantie een onuitvoerbaar plan, technisch en constructief onhaalbaar. Voor ons wordt het dan interessant. Het waren niet altijd gemakkelijke gesprekken, maar we hebben hem kunnen overtuigen.” Van Wijlick vertelt verder: “Normaal maken we constructieve berekeningen handmatig of met standaard rekenregels. De krachtwerking van deze golvende gevel is echter zo complex, dat we de eindige elementenmethode hebben toegepast. Dit is een manier om sterkte-eigenschappen van ingewikkelde constructies zeer gedetailleerd te berekenen. We doen dit zeker niet elke dag.”

De krachtwerking van deze golvende gevel is echter zo complex, dat we de eindige elementenmethode hebben toegepast.

Metselen

Niet alleen op papier, ook op de bouw heeft Adviesbureau Vekemans het metselwerk stap voor stap gevolgd. “Zo’n specifieke constructie komt nauwkeurig. Een steen minder of een spouwanker op de verkeerde plaats verstoort meteen het spanningsverloop in de gevel. De goede uitvoering werd geborgd doordat we het proces van begin tot einde intensief hebben kunnen begeleiden. De metselaars waren het niet gewend, maar wij stonden met de tekeningen op de bouw alles te controleren.”

De metselaars waren het niet gewend, maar wij stonden met de tekeningen op de bouw alles te controleren.

Vekemans blikt tevreden terug. “In 2008 zijn wij betrokken bij dit project en meer dan zeven jaar later is het nog steeds bijzonder. Wij gebruiken La Façade vaak als referentieproject. Het illustreert onze integrale werkwijze: kennis delen, sparren met het team en het proces van a tot z te begeleiden. Het is door de wisselwerking, zoals in dit geval met diederendirrix, dat mooie en goede resultaten ontstaan. Het metselwerk, de uitstraling, de locatie van La Façade, het is allemaal super.”