Sacramentskerk in hart en steen

Pater Verhoeven

“Elke ochtend openen we de zaal voor vluchtelingen om koffie te drinken, samen te komen en elkaar te ontmoeten.” Het lot van de asielzoekers, die op steenworp van de kerk worden opgevangen, grijpt Pater Verhoeven aan het hart. Het is tekenend voor de Sacramentijnen die hun leven zowel aan God wijden als aan de mensen. De principes van deze geloofsgemeenschap zien we terug in het ontwerp van de kerk.

De paters van het Allerheiligst Sacrament zijn in 1908 vanuit Frankrijk neergestreken op landgoed Brakkenstein. De baron gaf hen grond voor de bouw van een kapel met klooster. Waar hij en de boeren uit de omgeving eerst helemaal in Hapert naar de kerk gingen, konden ze nu dichter bij huis terecht. Sindsdien is de kerk uitgegroeid tot het hart van Brakkenstein. “Na de tweede wereldoorlog verschenen rondom de kerk nieuwe woonwijken. Er woonden grote gezinnen, bijna allemaal katholiek. Daarom hebben we in 1965 de kerk uitgebreid tot 850 zitplaatsen. Die waren op zondag een paar keer bezet. Ook de kloostergemeenschap groeide. Op het hoogtepunt woonden hier 70 broeders.“ De secularisatie slaat Brakkenstein niet over. Tegen het einde van de 20ste eeuw waren de kerk en het klooster te groot en te duur in onderhoud. “We hebben toen een radicaal besluit genomen: we hebben de kerk gesloopt en alle grond verkocht om daarmee een nieuwe kerk te financieren.”

“Elke ochtend openen we de zaal voor vluchtelingen om koffie te drinken, samen te komen en elkaar te ontmoeten.”

Pater Verhoeven en zijn team selecteerden diederendirrix voor het ontwerp. “We hebben vijf architecten uitgenodigd om een visie te maken, maar met Bert Dirrix konden we goed praten. Hij luisterde goed. Het was een bijzondere keuze, want hij had nog nooit een kerk gebouwd. De eerste schets was heel traditioneel met een lang schip gericht op het altaar. We zeiden meteen dat we dat niet wilden. Een maand later presenteerde hij een ontwerp dat veel lijkt op wat het nu is.” Het compacte complex bestaat uit een kerk en aansluitend een klooster met appartementen voor de paters op de bovenverdieping en gemeenschappelijke ruimtes op de benedenverdieping.

20151203_dd_interviews_038_1600x1000-x

“Het is het geheel dat ontroert. Het doet modern aan en is toch religieus.”

De kerk is in de breedte georiënteerd, waardoor de afstand tot het altaar beperkt is. Deze ontwerpkeuze sluit aan op de geloofsbeleving van de Sacramentijnen waarin de viering van de eucharistie centraal staat. “Oorspronkelijk was de mis een viering waaraan iedereen deelnam. Geleidelijk zijn de kerkgangers minder betrokken geraakt bij dat wat zich voor in de kerk afspeelt. Wij willen het zo doen dat mensen zich betrokken voelen en meedoen. Het altaar staat hier binnen de gemeenschap. Als mensen de kerk binnenkomen zijn ze helemaal onder de indruk van de kleuren, het glas-in-lood uit de oude kerk dat is teruggeplaatst en vooral van het kruisbeeld. Het is het geheel dat ontroert. Het doet modern aan en is toch religieus.” Precies dat is de reden dat er anno 2011 een nieuwe kerk met klooster is gebouwd. De religieuze ervaring vraagt om een eigen huis, geen multifunctionele zaal of bejaardentehuis voor de paters. “Daarom wilden we ook een toren, die maakt zichtbaar wat we zijn: een kerk.“