Licht + ruimte = luxe voor een basisschool

Leo Bimbergen & Hans van de Ven

“Het is echt een andere school dan je gewend bent’, aldus Leo Bimbergen, bouwkundig projectleider van de gemeente Eindhoven. Samen met bouwopzichter Hans van de Ven blikt hij terug op de renovatie van ’t Karregat.

’t Karregat, een cultuurhistorisch waardevol, multifunctioneel wijkcentrum, bestaat al sinds 1973. Architect Frank van Klingeren ontwierp een grote open ruimte zonder scheidingswanden om daarmee een sterke gemeenschap van gebruikers te stimuleren. Al snel bleek dat het concept in de praktijk niet werkte. Schoolkinderen, onderwijzers, winkeliers en buurtbewoners ondervonden hinder van elkaar. In de jaren die volgden werd de open ruimte provisorisch opgedeeld in steeds meer separate plekken. Dertig naar na de oplevering functioneerde ’t Karregat niet meer. Er moest dringend iets gebeuren.

Vooral de gebruikers zagen zich terug in het ontwerp

Bimbergen: “2009 was een cruciaal jaar. Toen maakte de wethouder zich hard voor renovatie. Met alle betrokken partijen – de supermarkt, de school, de bibliotheek, de kapper,… – hebben we een programma van eisen opgesteld en de ontwerpopdracht Europees aanbesteed. Iedereen was enthousiast over de nieuwe toekomst van ’t Karregat. Vijf architecten presenteerden hun visie aan de gemeente en de gebruikers. Vooral die laatste groep zag zichzelf terug in het ontwerp van diederendirrix en architecten|en|en.” De opdracht werd gegund aan de architectencombinatie die een ontwerp maakte voor het volledige wijkcentrum. “En toen werd het crisis”, vertelt Bimbergen. “Toen rond 2010 de huurprijzen werden bepaald, trokken de ondernemers zich terug die eerst enthousiast hadden meegewerkt aan het plan. Alleen de supermarkt tekende een huurcontract. We hebben toen de moeilijke beslissing genomen om de helft van ’t Karregat aan te pakken, het spilcentrum. De andere helft, het commerciële deel, staat nu te koop.”

Zoveel ruimte is een luxe voor de school

Ondanks dat ’t Karregat nog niet helemaal af is, zijn de directeur, ouders en kinderen heel tevreden met hun nieuwe school. Volgens Bimbergen is er in Eindhoven geen enkel schoolgebouw met zoveel ruimte en licht. “Dat komt door de paraplu’s die het gebouw bijna twee keer zo hoog maken als normaal en overal daglicht toelaten. De paraplu’s vormden een enorme uitdaging, want door de specifieke vorm kan je er niet zomaar wanden op aansluiten. Het ontwerp heeft uiteindelijk geleid tot clusters van vier lokalen rond een soort binnenplein. Zoveel ruimte is een luxe voor de school.”

De paraplu’s vormden een enorme uitdaging

De paraplu’s stelden de uitvoerders voor een technische uitdaging. Bimbergen: “Vroeger was de lichtkap van enkel glas. Scheen de zon, dan was het meteen 30 graden. Dat kan je als school niet hebben. Nu zijn ze afgewerkt met een dubbelwandige, lichtdoorlatende plaat en wordt de ruimte in de paraplu geventileerd.” Opzichter Van de Ven: “Zo’n paraplu bekleden aan de binnenkant, dat valt niet mee. De details zagen er op de tekeningen al moeilijk uit. Het was soms een complexe puzzel. Voor de ventilatie moet de paraplu aan twee kanten open zijn, maar dat leidt ook tot een geluidslek. Gelukkig zijn de akoestische metingen allemaal positief. De isolatie tegen geluid en warmte is voldoende. Ook de mensen uit de wijk vinden de paraplu’s nu mooi. Zeker ’s avonds wanneer ze zijn verlicht hebben ze een mooie uitstraling.”